Τζέσικα Χόρτερ, Ολλανδία, 2023, 96'

Κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα να γνωρίζει από πού προέρχεται και πού βρίσκεται θαμμένη η οικογένειά του. Αυτή η ακλόνητη πεποίθηση είναι το κίνητρο του Γιούρι Ντιμίτριεφ, ο οποίος δεν γνώρισε ποτέ τους βιολογικούς γονείς του. Στα βάθη των δασών της Ρωσίας, κόντρα στις επιθυμίες των αρχών, ο 60χρονος Γιούρι ψάχνει μαζικούς τάφους από την εποχή των σταλινικών διώξεων εναντίον του ίδιου του λαού του, ώσπου μια μέρα συλλαμβάνεται και καταδικάζεται σε 15 χρόνια φυλάκισης σε αποικία καταδίκων. Ακολουθώντας την υπόθεση που απασχόλησε για λίγο και κάποια ελληνικά ΜΜΕ, η ταινία σκιαγραφεί μια συγκλονιστική εικόνα για τον τρόπο που το ρωσικό κράτος ξαναγράφει την ιστορία και μεταχειρίζεται τους πολίτες του. Χάρη στον Γιούρι, οικογένειες επιτέλους ανακαλύπτουν τι ακριβώς συνέβη στους χαμένους συγγενείς τους, οι οποίοι εκτελέστηκαν στα κρυφά κατά τη δεκαετία του 1930 και ξέμειναν σε τάφρους. Ανάμεσα στα δέντρα όπου έλαβαν χώρα οι εκτελέσεις, αναδύεται ένας τόπος μνήμης, ένα μέρος στο οποίο οι επιζώντες μπορούν επιτέλους να δοθούν ολοκληρωτικά στο αβάσταχτο πένθος τους, ύστερα από δεκαετίες κατάπνιξής του. Τότε μια μέρα, έπειτα από μια ανώνυμη καταγγελία, κατηγορείται για λήψη πορνογραφικών φωτογραφιών της ανάδοχης κόρης του. Και συλλαμβάνεται. Ενώ παρακολουθούμε τη ζωή του, αρχειακό υλικό αναβιώνει την εποχή του Στάλιν και τη δεκαετία του 1990 – όχι σαν παρελθοντικές μνήμες, αλλά σαν ανοιχτό τραύμα που ακόμη επηρεάζει βαθύτατα τη σύγχρονη Ρωσία. Με αναπάντεχα προσωπικό τρόπο, η σκηνοθέτρια μάς διηγείται μια ιστορία που γνωρίζουμε κυρίως αποστασιοποιημένα: το πώς ένα κράτος μπορεί να πλαστογραφεί την ιστορία και τι συνεπάγεται αυτό για τους πολίτες της.

Jessica Gorter, The Netherlands, 2023, 96'

Every human being has the right to know where they came from and where their family lies buried. This unshakable conviction is what drives Yuri Dmitriev (1956), who never knew his own biological parents. Deep inside the Russian forests, against the wishes of the authorities, 60-year-old Yuri Dmitriev searches for mass graves from the era of Stalin’s terror against his own people – until one day he is arrested and sentenced to 15 years in a penal colony. Following Yuri closely, the film paints a shocking picture of the way the Russian state rewrites history and treats its citizens. Thanks to Yuri, their next of kin finally find out what happened to their lost relatives, who were secretly executed here in the 1930s and left behind in pits. Amid the trees where these executions took place, a place of remembrance comes into being where, after decades of swallowing their profound grief, the surviving relatives can finally give free rein to it. Then one day, following an anonymous complaint, he is charged with taking pornographic pictures of his foster daughter. And arrested. While we follow Yuri’s life, archive footage brings the Stalin era and the 1990s to life – not as past history, but as an unresolved trauma deeply influencing contemporary Russia. Unexpectedly intimately, the filmmaker tells us a story we mainly know from afar: how a state rewrites history and what this means for its citizens.