Το Κουρδιστό Πορτοκάλι (πρωτότυπος τίτλος: A Clockwork Orange) είναι μια δυστοπική ταινία εγκλήματος του 1971, σκηνοθετημένη από τον Στάνλεϊ Κιούμπρικ βασισμένη πάνω στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Άντονι Μπέρτζες. Θεματολογικά, πρόκειται για μια σπουδή πάνω στη βία, τόσο των συμμοριών όσο και του κράτους και του σωφρονιστικού συστήματος. Θεωρήθηκε εξτρεμιστική για την εποχή της και απαγορεύτηκε σε αρκετές χώρες. Ο ίδιος ο Κιούμπρικ, ενοχλημένος από την απαγόρευση, ζήτησε η ταινία του να μην προβληθεί στην Αγγλία παρά μόνο μετά το θάνατό του.
Το 2020 η ταινία χαρακτηρίστηκε από τη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου ως «πολιτιστικά, αισθητικά και ιστορικά σημαντική» και επιλέχθηκε να ενταχθεί στο Εθνικό Μητρώο Κινηματογράφου των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής.[13]
Η ταινία κέρδισε 4 υποψηφιότητες για Όσκαρ συμπεριλαμβανόμενου Καλύτερης ταινίας και 3 υποψηφιότητες για τη Χρυσή Σφαίρα το 1972. Την ίδια χρονιά στην τελετή των Όσκαρ ο σκηνοθέτης της ταινίας Ο Άνθρωπος από τη Γαλλία Γουίλιαμ Φρίντκιν στην οποία κέρδισε το Όσκαρ Καλύτερου Σκηνοθέτη τονίζει ότι ο Κιούμπρικ είναι ο καλύτερος σκηνοθέτης που υπήρξε ποτέ, όχι μόνο αυτή τη χρονιά, αλλά και άλλες χρονιές. Η ταινία κέρδισε επίσης 2 βραβεία της Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου της Νέας Υόρκης, Καλύτερης Ταινίας και Καλύτερου Σκηνοθέτη. Επίσης η ταινία θεωρείται ένα από τα καλύτερα αριστουργήματα που υπήρξαν ποτέ.
Στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον μια ομάδα νεαρών προβαίνει σε βιαιότητες: βανδαλισμούς, κλοπές, βιασμούς χωρίς λόγο ενώ δείχνει να το διασκεδάζει πολύ. Μετά από ένα ατυχές συμβάν, ο Άλεξ βρίσκεται στη φυλακή όπου διαλέγει να ακολουθήσει ένα νέο σωφρονιστικό πρόγραμμα που επινόησε η κυβέρνηση. Στην ουσία πρόκειται για ένα παβλοφικό πείραμα με πειραματόζωο τον ίδιο.
Η ταινία πραγματεύεται το διχαστικό ερώτημα το οποίο ετίθετο κατά τη δεκαετία του 60 με την ιδιαίτερη έξαρση της βίας, σχετικά με την αντιμετώπιση της. Μέσα από μια άκρως σουρεαλιστική διάσταση ο Κιούμπρικ θέτει στο κοινό της εποχής το ερώτημα αν αξίζει να θυσιαστεί το αγαθό της ελευθερίας της έκφρασης ακόμα και αν αυτή επιδρά στην έννομη τάξη ή τελικά η ανθρωπότητα πρέπει να οδηγηθεί στην ανάγκη εξάλειψης της βίας ακόμα και αν αυτή επιφέρει δραματικές επιπτώσεις στον άνθρωπο. Η σουρεαλιστική διάθεση μάλιστα του σκηνοθέτη τον οδηγεί κατά τη διάρκεια της ταινίας να χρησιμοποιήσει σχήματα τραγικής ειρωνείας αλλά και να επιδείξει τις τάσεις ρεβανσισμού από τα κατάλοιπα της βίας όπως αυτή προκαλείται από τις αλυσιδωτές αντιδράσεις μια κοινωνίας, η οποία αδυνατεί να υπερβεί την έννοια της «ψυχολογίας των μαζών» όπως αυτή περιγράφεται από τις φροϋδικές αντιλήψεις.
Director Stanley Kubrick
Writers Stanley Kubrick Anthony Burgess
Stars
Malcolm McDowell
Patrick Magee
Michael Bates